Οι μύθοι γύρω από την διαδικασία της σίτισης συχνά προκύπτουν από κοινωνικές και πολιτισμικές παραδοσιακές αντιλήψεις σχετικά με το φαγητό, την πειθαρχία και τις «σωστές» διατροφικές συνήθειες. Ωστόσο, πολλές από αυτές τις πεποιθήσεις δεν εξυπηρετούν τα παιδιά και κυρίως τα παιδιά που αντιμετωπίζουν δυσκολίες με το φαγητό του, όπως επιλεκτική σίτιση, αισθητηριακές δυσκολίες ή διαταραχές σίτισης.
1ος
Το φαγητό αποτελεί την πρώτη ανάγκη του σώματος
Η αλήθεια είναι ότι προτεραιότητα για το σώμα μας είναι η αναπνοή! Αν για τον οποιοδήποτε λόγο, το παιδί δεν παίρνει καλές αναπνοές, τότε η διαδικασία της σίτισης θα επηρεαστεί καθώς η κατάποση και η αναπνοή πραγματοποιούνται από το ίδιο όργανο, τον φάρυγγα. Επομένως είτε θα συμβαίνει κατάποση τροφής, είτε αναπνοή, αλλά ποτέ και τα δύο μαζί.
Πριν από το φαγητό ακόμα, υπάρχει και η ανάγκη της σταθερότητας του σώματος. Η κατάλληλη θέση για να μπορέσει ένας άνθρωπος να σιτιστεί και να απολαύσει το γεύμα του, είναι να βρίσκεται σε κατάλληλη και σταθερή θέση. Η απουσία της σταθερότητας, θα οδηγήσει σε αναποτελεσματικές μεθόδους και αρνητικές εμπειρίες στην σίτιση.
Η ανάγκη για φαγητό έρχεται τρίτη στην ιεραρχία των προτεραιοτήτων, για το τι χρειάζεται το σώμα μας.
2ος
Το φαγητό είναι ενστικτώδες
Στην πραγματικότητα αυτό συμβαίνει μόνο τον πρώτο μήνα της ζωής ενός βρέφους! Στην συνέχεια οποιαδήποτε εκδήλωση επιθυμίας για σίτιση καθοδηγείται από κινητικά αντανακλαστικά, και όχι απλώς από ενστικτώδη ανάγκη. Μετά το πέρασμα των έξι μηνών, το φαγητό γίνεται μια μαθημένη συμπεριφορά, με την ανάπτυξη της ικανότητας επιλογής, επηρεαζόμενη από προτιμήσεις, το περιβάλλον και τις κοινωνικές αλληλεπιδράσεις.
3ος
Το φαγητό είναι εύκολο
Η διαδικασία της σίτισης είναι πολύ πιο σύνθετη και απαιτεί την ανάπτυξη πολλών τομέων πριν και κατά τη διάρκεια της σίτισης. Η ικανότητα του παιδιού να τρώει και να καταναλώνει τροφή με επιτυχία εξαρτάται από την πλήρη ανάπτυξη και συντονισμό διαφόρων οργανικών και αναπτυξιακών παραμέτρων, όπως είναι
· Τα όργανα και οι μύες
· Οι αισθήσεις
· Η μάθηση
· Η ανάπτυξη
· Η διατροφή
· Το περιβάλλον
4ος
Το φαγητό είναι μία διαδικασία δύο βημάτων
Η σίτιση διαδικασία είναι ιδιαίτερα περίπλοκη και πολυδιάστατη. Η διαδρομή από την προσφορά του φαγητού μέχρι την κατάποση αυτού, εμπεριέχει τα στάδια της ανοχής του φαγητού, την αλληλεπίδραση μέσω του φαγητού με τους άλλους, τις μυρωδιές αυτών, το απτικό ερέθισμα, την γεύση και τελικά την μάσηση και κατάποση, δηλαδή σίτιση. Το φαγητό δεν είναι μία εύκολη διαδικασία και η παραμέληση των πολύ σημαντικών αυτών σταδίων, ενδέχεται να οδηγήσει σε αποτυχία σίτισης.
5ος
Δεν είναι εντάξει να παίζεις με το φαγητό σου
Το παιχνίδι είναι μέρος της φυσικής εξερεύνησης και μάθησης για τις γεύσεις και τα τρόφιμα. Σύγχρονες βιβλιογραφίες το αναφέρουν ως την καλύτερη προσέγγιση, όχι μόνο για το φαγητό, αλλά και για την αισθητηριακή ολοκλήρωση και την κοινωνική ανάπτυξη. Μέσω του παιχνιδιού, το παιδί αισθητηριακά ανακαλύπτει και ενισχύει τη σχέση του με το φαγητό, αναπτύσσει αυτονομία και διαμορφώνει προτιμήσεις. Επιπλέον, το παιχνίδι βοηθά το παιδί να παρατηρήσει και να μιμηθεί το περιβάλλον γύρω του, διευκολύνοντας την κατανόηση και υιοθέτηση κοινωνικών κανόνων και συμπεριφορών.
6ος
Αν ένα παιδί πεινάει αρκετά, θα φάει
Ο μύθος ότι αν ένα παιδί πεινάει αρκετά, θα φάει, είναι παραπλανητικός. Η ικανότητα του παιδιού να φάει εξαρτάται όχι μόνο από την αίσθηση πείνας, αλλά και από την ανάπτυξη συγκεκριμένων κινητικών και αισθητηριακών δεξιοτήτων. Αν το παιδί δεν έχει αναπτύξει αυτές τις δεξιότητες, δεν μπορεί να καταναλώσει σωστά τροφή, ανεξάρτητα από την πείνα του. Συνεπώς, η έμφαση πρέπει να δοθεί πρώτα στην ανάπτυξη αυτών των δεξιοτήτων, ακολουθώντας τις αρχές της θεωρίας μάθησης, ώστε το παιδί να μπορεί να σιτιστεί αποτελεσματικά και υγιεινά.
7ος
Τα παιδιά χρειάζεται να τρώνε 3 φορές την μέρα μόνο
Αυτό είναι αρκετά ανακριβές! Μετά την ηλικία των 16-18 μηνών, τα παιδιά και οι ενήλικες πρέπει να καταναλώνουν τροφή κάθε 2,5-3 ώρες, ώστε να διατηρούν ρυθμισμένη την όρεξή τους και να λαμβάνουν τα απαραίτητα θρεπτικά συστατικά. Η όρεξη επηρεάζεται από τις αισθήσεις μας (όπως γεύση, όσφρηση, υφή), τη διάθεση, την αίσθηση πληρότητας στο στομάχι και τις ορμόνες που ανταποκρίνονται στη θρεπτική αξία των τροφών. Για να επανέλθει η φυσική ρύθμιση της όρεξης, απαιτείται συνέπεια και μια σταθερή ρουτίνα γευμάτων για τουλάχιστον δύο εβδομάδες, ώστε τα παιδιά να μάθουν να ανταποκρίνονται καλύτερα στα σήματα πείνας και κορεσμού.
8ος
Ένα παιδί που δεν τρώει έχει συμπεριφοριστικό ή οργανικό πρόβλημα
Οι δυσκολίες σίτισης είναι συχνά αποτέλεσμα σύνθετων αλληλεπιδράσεων μεταξύ ιατρικών, οικογενειακών και συμπεριφοριστικών παραγόντων. Η κατηγοριοποίησή τους
αποκλειστικά ως οργανικά ή μη οργανικά δεν επαρκεί για να αποδώσει την πολυπλοκότητά τους. Είναι σημαντικό να αξιολογείται το πρόβλημα ολιστικά, λαμβάνοντας υπόψη τις ιατρικές συνθήκες, τις δυναμικές του περιβάλλοντος και τις συμπεριφορές του παιδιού, ώστε να σχεδιαστεί μια εξατομικευμένη παρέμβαση που ανταποκρίνεται στις πραγματικές ανάγκες του
9ος
Ορισμένα τρόφιμα είναι κατάλληλα μόνο για συγκεκριμένες ώρες της ημέρας και μόνο συγκεκριμένα θεωρούνται «υγιεινά»
Σύμφωνα με τον ΠΟΥ (Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας), τα παιδιά από 6 μηνών πρέπει να λαμβάνουν τροφές από τουλάχιστον τέσσερις διαφορετικές διατροφικές ομάδες, 2-4 φορές ημερησίως, ανάλογα με την ηλικία, παράλληλα με την κατανάλωση γάλακτος. Η υπερβολική γονική πίεση στο φαγητό μπορεί να μειώσει την όρεξη του παιδιού, να αυξήσει την επιλεκτικότητα και να ενισχύσει μη ισορροπημένες διατροφικές συνήθειες. Κατάλληλη ποσότητα για κάθε γεύμα είναι περίπου μία κουταλιά ανά έτος ηλικίας από κάθε βασική ομάδα τροφίμων, για παιδιά ηλικίας 2 έως 10 ετών.
10ος
Τα γεύματα αποτελούν κοινωνικές ευκαιρίες και πρέπει τα παιδιά να «προσέχουν τους τρόπους τους»
Οι κοινωνικές δεξιότητες στο τραπέζι αναπτύσσονται σταδιακά, με προτεραιότητα στις βασικές δεξιότητες σίτισης στις μικρές ηλικίες. Από 6-12 μηνών, τα βρέφη τρώνε με τα χέρια, ενώ από 13-15 μηνών αρχίζουν να χρησιμοποιούν κουτάλι, αν και με αστάθεια. Στους 18 μήνες, αποκτούν συνέπεια στη χρήση εργαλείων, ενώ στους 24 μήνες ξεκινούν να μαθαίνουν αυτοέλεγχο και κοινωνικές δεξιότητες. Οι «καλοί τρόποι» πρέπει να εισάγονται σταδιακά, χωρίς αυστηρότητα, για να υποστηριχθεί η φυσική ανάπτυξη.
Φαίδρα Καποδίστρια
Λογοθεραπεύτρια - Θεραπευτρια Σίτισης
Comments